Podgorica - O gradu

PODGORICA je glavni i najveći grad CRNE GORE!

 

POLOŽAJ	42° 26´ 28˝ SGŠ 19° 15´ 49˝ IGD
POVRŠINA	1441 KM2

Podgorica je glavna raskrsnica puteva u Crnoj Gori.Ima pogodan položaj na ušću reke Ribnice u Moraču u Zetsko-bijelopavlićkoj ravnici.Grad je blizu zimskim centrima na sjeveru zemlje i letovalištima na Jadranskom moru.

Nalazi se blizu ostataka rimskog grada Dokleje.U srednjem veku ovde je postojalo naselje koje se zvalo Ribnica,a pod ovim imenom grad se pominje prvi put 1326.Podgorica je od 1878 ušla u sastav Kneževine C.G.Od 1946 je administrativno sjedište Crne Gore,a za vrijeme SFRJ Podgorica se zvala Titograd.

GRB TITOGRADA

GEOGRAFSKI POLOŽAJ

Podgorica se nalazi u centralnom dijelu C.G,oblast je ispresecana rijekama,a sam grad se nalazi 15km sjeverno od Skadarskog jezera.Rijeke Morača i Ribnica teku kroz grad dok u blizini protiču Zeta,Cijevna,Sitnica i Mareza.S gradnjom tunela Sozina primorje je na svega 30 minuta vožnje

Podgorica leži u ravcnici na sjevernom kraju Zetske ravnice.Izuzetak su brda koja nadgledaju grad.Najvažnije brdo-Gorica(107km) uzdiže se iznad centra grada.Ostala brda:Malo brdo,Velje brdo,LJubović i Čardak.Ova brda su suviše strma i na njima se ne može graditi i time ograničavaju širenje grada.

KLIMA

Ovde vlada sredozemna klima sa toplim i suvim ljetnjima i hladnim zimama.Blizina Dinarskih planina na sjeveru mijenja dosta klimu u ovom području.Prosječna količina padavina je 1.544mm. Temperatura prelazi 25°C tokom oko 135 dana u godini,a srednja dnevna temperatura je 16,4°C.Broj kišnih dana je 115,a jak vijetar duva odprilike tokom 60 dana.Jak sjeverni vijetar ima uticaja na klimu zimi tako što izaziva osjećaj da je temperatura nekoliko stepeni niže.

Ovde su ljeta izuzetno topla:temperature prelaze 40°C tokom jula i avgusta.Najviša zabjeležena temperatura izmerena je 16.avgusta 2007 i iznosila je 45,8°C.Snijega skoro da nikada i nema.

PRIVREDA

Podgorica je glavni ekonomski pokretač u Crnoj Gori.Najveći dio industrije i finanskijskih preduzeća nalazi se baš u Podgorici.Pre I svjetskog rata privreda se zasnivala na trgovini i zanatstvu,posle II svjetskog rata Titograd je doživjeo urbanizaciju i industrijalizaciju,osnovane su fabrike za preradu aluminijuma,duvana,vina i građevinske firme.Zbog raspada Jugoslavije Podgorica je ostala bez tržišta,sirovina i sredstava za investiranje u modernizaciju.Ovo je dovjelo do pada vrijdnosti preduzeća i do zatvaranja.Ona što su ostala privatizovana su.Trenutno-Kombinat aluminijuma i AD Plantaže su najveća preduzeća u Podgorici.

U gradu se nalaze i razne banke i dve berzaberze.Privredne aktivnosti uglavnom su usmjerene sa teške industrije na telekomunikacije,građevinarstvo i bankarstvo.

Investitori i strane kompanije su značajno doprineli rastu ekonomije u gradu.

ISTORIJA

....

..........

Najstarija ljudska naselja su iz praistorije,najstariji fizički ostaci su iz kasnog kamenog doba.U ilirskom periodu,područje Zetsko- bjelopavlićke nizije su naseljavala plemena Labeati i Doleati.

Labeati su zauzimali područje od Skadra do današnje Podgorice i sazidali su tvrđavu Medun(Meteon).

Dokleati su takođe živjeli u području rijeke Zete i ekonomski su se brzo razvijali.NJihovo najveće naselje bilo je Doklea,grad oko 3km sjeverozapadno od današnje Podgorice.

U rimsko doba postojala su tri urbana centra:Alata,Birziminium i Doklea.S padom Rimskog carstva i dolaskom slovenskih i avarskih plemena dešavaju se mnogi krupni događaji.Vrijemenom stare tvrđave izgubile su svoj značaj i sagrađeni su novi gradovi.

Slovenska plemena u ovom području bila su u stalnom ratu sa Vizantijom.Rezultat toga je bilo osnivanje naselja koje je dobilo ime Ribnica po reci na kojoj je sagrađeno.Prvi pomen Ribnice je u doba vladavine srpske dinastije Nemanjića,pošto je rodonačelnik ove dinastije Stefan Nemanja rođen u Ribnici.

U sudskom dokumentu kotorske arhive 1326.godine naziv Podgorica je prvi put upotrebljen.

Grad je bio ekonomski jak:trgovačke veze između Dubrovnika i države Nemanjića su išle do Podgorice kroz Trebinje i Nikšić.Ovo je ubrzalo razvoj grada i povećalo vojni značaj.

Turci su osvojili Podgoricu 1474 godine i sagradili veliku utvrdu,koja je od trgovačke postaje postala glavna baza za odbranu i napad na okolna nemirna plemena.Utvrđenje su osvojili Crnogorci 1878 godine.U saglasnosti sa odlukom Berlinskog kongresa,Podgorica je pripala Crnoj Gori,što je značilo prestanak turske četvorovijekovne vladavine.

Grad se brzo razvijao kao trgovačko sjedište.1912godine osnovana je fabrika duvana,prvo značajnije privredno preduzeće.Dve godine kasnije Zetska štedionica,koja brzo prerasta u Podgoričku banku.

I svjetski rat oznacio je kraj tog brzog razvoja Podgorice,do tada najvjećeg grada tek proglašene Kraljevine Crne Gore.

Grad je 1916godine okupirala Austro-Ugarska i držala do 1918godine. U gradu je 26.novembra 1918godine održana Podgorička skupština na kojoj je donešena odluka o pristupanju Crne Gore-Kraljevini Srba,Hrvata i Slovenaca.

Između I i II svjetskog rata broj stanovnika Podgorice iznosio je oko 13.000 lica.

Tokom II sv.rata Podgorica je pretrpjela velika i ozbiljna razaranja.Bombardovana je preko 70 puta,što je donijelo smrt preko 4.100 osoba.

Grad su oslobodili partizani 19.decembra 1944 godine.

U socijalističkoj Jugoslaviji ,pod imenom Titograd,grad je 13.jula 1946 god,postao glavni grad SR Crne Gore umjesto Cetinja.

Sledi period brzog razvoja i povećanja stanovništva.Grad je značajno industrijalizovan, poboljšana je infrastruktura, osnovane zdravstvene, obrazovne i kulturne ustanove.

Napredak je još jednom zaustavljen zbog raspada SFRJ tokom 1990ih godina.

Ime Podgorica vraćeno je na referendumu 2.aprila 1992 godine.

Ratovi su zaobišli Crnu Goru ali je cijela država trpjela ekonomske posledice.Period stagnacije je trajao tokom 1990ih,a privreda je počela da se oporavlja početkom 21 vijeka.

Posle referenduma o nezavisnosti 2006 Podgorica je postala glavni grad nezavisne Crne Gore.U njoj se nalazi sjedište vlade i skupštine.

ARHITEKTURA

Mješavina arhitektonskih stilova odražava istoriju grada i države . Kao deo Otomanskog carstva sve do 1878 godine,Podgorica ima mnoge primjere turske arhitekture.

Najstariji dijelovi grada,Stara Varoš i Drač su predstavnici ovog stila,sa dvije džamije,sahat kulom i uskim krivudavim ulicama.

Kada je grad postao dio C.G,gradsko jezgro prebacilo se na drugu stranu rijeke Ribnice.Tu se grad razvijao u evropskom stilu sa širokim ulicama koje se seku pod pravim uglom.

Tokom II svetskog rata Podgorica je skoro sravnjena sa zemljom.Posle oslobođenja krenula je obnova grada.Podignuti su brojni stambeni blokovi dizajna tipicnog zemljama istočnog bloka.Svi ti dijelovi grada izgrađeni su sa druge strane rijeke Morače.Stambeni i poslovni blokovi iz perioda SFRJ su pružali prostrane površine za život i rad,ali su bili kritikovani zbog neinvetivnog i sivog izgleda.

Napredak u arhitekturi zbio se krajem 1990ih,i od tada izled grada se brzo promenio.Stambene i poslovne zgrade brzo se podižu,sa novim arhitektonskim trendovima koji uključuju veliku upotrebu čelika i stakla.Gradske vlasti uložile su dosta sredstava u renoviranje gradskih javnih površina,da bi stvorili prepoznatljiv i moderan grad.Tako je grad dobio nove trgove,parkove i spomenike.

Nove znamenitosti su pravoslavni HRAM HRISTOVOG VASKRSENJA i most MILENIJUM,koji se već smatra novim simbolom grada(sa 57m visokim pilonom).

............

........

..

Glavna ulica je ULICA SLOBODE,koja je i gradski korzo,dok pešačku zonu čine NJEGOŠEVA I HERCEGOVAČKA ULICA,gde se nalaze brojni kafići i butici.

............

............

............

Glavni gradski trg koji se nazivao TRG IVANA MILUTINOVIĆA je 2006 godine proširen i popločan i sada se zove TRG REPUBLIKE!

............

............

............

Opština Podgorica se sastoji od užeg gradskog jezgra i dve velike gradske opštine:Golubovci i Tuzi.Pojam gradskih opština je usvojen zakonom o glavnom gradu iz 2005godine.Gradska opština po sadašnjem zakonu ima sledeća tela:

*skupštinu gradske opštine

*predsjednika gradske opštine

Cijela opština Podgorica je podijeljena u 57 mjesnih zajednica.

Gradske četvrti Podgorice su:

-CENTAR

-PREKO MORAČE

-BLOK 5

-BLOK 6

-TOLOŠI

-MOMIŠIĆI

-GORNJA GORICA

-DONJA GORICA

-POD GORICOM

-ZAGORIČ

-ZLATICA

-MASLINE

-KONIK

-VRELA RIBNICE

-STARI AERODROM

-DRAČ(PODGORICA)

-DAHNA

-STARA VAROŠ

-ZABJELO

-TUŠKI PUT

Naseljena mesta opštine Podgorica

Arza • Balabani • Baloči • Barlaj • Begova Glavica • Bezjovo • Benkaj

• Beri • Berislavci • Bigor • Bijelo Polje • Bioče • Bistrice • Blizna •

Bolesestra • Botun • Brežine • Briđe • Brskut • Budza • Buronji •

Velje Brdo • Veruša • Vidijenje • Vilac • Vladni • Vranj • Vranjina •

Vrbica • Vukovci • Vuksanlekići • Golubovci • Goljemadi • Goričani •

Gornje Stravče • Gornji Kokoti • Gornji Milješ • Gostilj • Gradac •

Grbavci • Grbi Do • Gurec • Delaj • Dinoša • Dolovi • Donje Stravče

• Donji Kokoti • Donji Milješ • Draževina • Drešaj • Drume • Duga•

Dučići • Dušići • Duške • Đurkovići • Zagreda • Zaugao • Kiselica •

Klopot • Kopilje • Kornet • Kosor • Kotrabudan • Koći • Kržanja •

Kruse • Krševo • Kurilo • Lekići • Lijeva Rijeka • Liješnje • Liješta •

Lovka • Lopate • Lužnica • Lutovo • Ljajkovići • Mataguži • Mahala •

Medun • Mileti • Mitrovići • Mojanovići • Momče • Mrke • Mužeška •

Nabon • Nikmaraš • Ožezi • Omerbožovići • Opasanica • Oraovice •

Orasi • Orahovo • Parci • Pelev Brijeg • Petrovići • Pikalj • Podgorica

• Podhum • Ponari • Poprat • Prisoja • Prifti • Progonovići • Radeća •

Radovče • Rakića Kuće • Raći • Releza• Rijeka Piperska • Rudine •

Selište • Seoca • Seoštica • Sjenice • Skorać • Slacko • Spinja •

Srpska • Staniselići • Stanjevića Rupa • Stijena • Stjepovo • Stupovi

• Sukuruć • Trabojin • Trmanje • Tuzi • Tuzi Ljevorečke • Ćafa •

Ćepetići • Ubalac • Ubli • Farmaci • Fundina• Helmnica • Cvilin •

Cijevna • Crvena Paprat • Crnci • Šušunja