Vremeplov - 13.oktobar

U Crnoj Gori i vezano za Crnu Goru, na današnji dan dogodilo se, pored ostalog, sljedeće:

1784. U Sremskim Karlovcima hirotonisan je za arhijereja Petar Prvi Petrović Njegoš. U prisustvu tri arhijereja hirotonisao ga je mitropolit Arsenije Putnik. Petar Prvi postao je "episkop Černija Gori Skenderiji i Primorja". Mitropolit karlovački o tome je izvijestio crnogorskog guvernadura, a sam čin posvećenja u Karlovcima značio je produžetak tradicije rukopoloženja crnogorskih mitropolita u Ugarskoj. S obzirom na to da je 15. maja umro vladika Arsenije Plamenac kojeg je, mimo volje većine Crnogoraca, za svoga nasljednika odredio njegov ujak vladika Sava, ovim je mitropolitsko dostojanstvo u Crnoj Gori vraćeno kući Petrovića, najzaslužnijoj crnogorskoj porodici.

1860. U Kotoru je izvršena smrtna kazna nad Todorom Kadićem, crnogorskim emigrantom, koji je 1. avgusta iste godine izvršio atentat nad knjazom Danilom Petrovićem.

1913. Otvoreno Crnogorsko poslanstvo u Beogradu. U ulici Svetosavskoj br. 41, Crnu Goru je predstavljao Lazar Mijušković.

1965. Na Cetinju umro Aleksandar Leso Ivanović, pjesnik, najveći crnogorski liričar i novinar. I prije rata objavljivao je pjesme u časopisima "Venac" i "Zapisi" i književnom almanahu "Srž" kao i u listovima Pregled i Cetinjski odjeci. U toku rata sarađivao je sa listovima Stvaranje i Susreti, a kasnije je bio i novinar "Pobjede". Izdao je zbirku "Stihovi" 1950. godine.

2008. Trideset četiri osobe lakše su povrijeđene, među kojima 23 policajca i 11 civila, u obračunu demonstranata i snaga reda na kraju protestnog mitinga protiv odluke Vlade o priznanju Kosova koji su večeras na platou ispred Skupštine organizovale opozicione Srpska lista, Socijalistička narodna partija, Narodna stranka i Demokratska srpska stranka.Prema zvaničnim podacima iz policije, 28 osoba je uhapšeno zbog izazivanja nereda.Uvertira za haos na glavnom podgoričkom bulevaru, koji je okončan razbijanjem protesta, bilo je nekontrolisano ponašanje nekoliko manjih grupa, uglavnom mlađih demonstranata, koji su od starta bacali predmete ka zgradi parlamenta kada je flaša pogodila i potpredsjednika Srpske narodne stranke Gorana Danilovića. U nekoliko navrata oglušili su se na apel organizatora i mitropolita Amfilohija da smire strasti i da ne učine ništa da se ne bi dogodila repriza ranijih nemilih scena na Bulevaru Svetog Petra Cetinjskog, poput onih iz januara 1998. godine.
Situacija se otrgla kontroli na kraju skupa - nakon što je sa bine pročitana lista zaključaka i upućen poziv Vladi da do srijede opozove odluku o priznanju Kosova, a okupljeni zamoljeni da se raziđu bez incidenata.

U svijetu se, pored ostalog, dogodilo:

54. Umro je rimski car i istoričar Klaudije I. Prema predanju, uzrok njegove smrti bile su otrovne pečurke koje mu je dala njegova žena Agripina da bi obezbijedila prijesto za svog sina iz prethodnog braka, Nerona. Tokom Klaudijeve vladavine, od 41. godine, područje južne Engleske organizovano je kao rimska provincija. Napisao je istoriju Rima i autobiografiju.

64. Umro Sveti Petar, prvi Papa, svetac Rimokatoličke crkve, jedan od 12 apostola.

1307. Rimski papa naredio je progon i ubijanje pripadnika vjerskog reda Templara kojom prilikom je ubijen i njihov vođa Žak Demalaj. Ubijanje Templara prekinuo je papa Klement peti 1312, odlukom kojom je ukinut ovaj monaško viteški red nastao 1118. godine.

1792. Položen je kamen temeljac za predsjedničku rezidenciju u Vašingtonu 1800. godine; predsjednik Džon Adams bio je prvi koji se uselio u ovu kuću, ubrzo poznatu kao Bijela kuća.

1815. Strijeljan je francuski maršal Žoakim Mira, najčuveniji među Napoleonovim komandantima armije, kralj Napulja od 1808. do 1815. Zarobljen je pri pokušaju da ponovo osvoji Napulj, a potom pogubljen.

1860. Prva fotografija iz vazduha napravljena je iz balona iznad Bostona u SAD.

1884. Londonska četvrt Grinič ustanovljena je kao univerzalni (nulti) meridijan od kojeg se računaju geografske dužine i vremenske zone na Zemlji.

1905. Umro je engleski glumac Henri Irving, jedan od najvećih tragičara 19. vijeka, prvi glumac kojem je 1895. dodijeljena plemićka titula.

1923. Turski parlament proglasio je Ankaru, bivšu Angoru, prijestonicom Turske.

1925. Rođena je Margaret Hilda Roberts, poznata kao Margaret Tačer. Godine 1979. postala je prva žena premijer u istoriji Velike Britanije i bila na tom položaju najduže od svih dotadašnjih premijera u 20. vijeku. Zbog nesuglasica u njenoj Konzervativnoj partiji, u novembru 1990. podnijela je ostavku.

1932. Rodjen filmski reditelj i scenarista Dušan Makavejev, jedan od osnivača filmskog crnog talasa.

1943. Italija je objavila rat svom dotadašnjem savezniku Njemačkoj.

1962. Na Brodveju je premijerno izveden komad "Ko se boji Virdžinije Vulf" sa Utom Hagen.

1976. Bolivijski teretni avion "Boing 707", kojem je nakon polijetanja otpao jedan motor, pao je na glavnu ulicu Santa Kruza. Poginula su tri člana posade i više od 100 ljudi na tlu.

1977. Palestinci su oteli njemački Lufthanzin avion, sa zahtjevom da se oslobodi 11 zatvorenih članova njemačke Bader-Majnhof terorističke organizacije, poznate i kao Crvene brigade. Palestinski otmičari spustili su avion u Mogadišu, prijestonici Somalije tek 17. oktobra, prethodno usmrtivši jednog od pilota. Rano izjutra, njemačke specijalne jedinice zauzele su avion, oslobodivši 86 taoca i ubivši trojicu od četiri otmičara. Vođe Bader-Majnhofa na ovo su reagovale izvršivši samoubistvo u zatvorskoj jedinici u Njemačkoj.

1981. Hosni Mubarak izabran je za predsjednika Egipta.

1987. Prvi put su dresirani delfini korišćeni u vojne svrhe. Koristili su ih Amerikanci u Persijskom zalivu.

1988. Laboratorijsko ispitivanje je pokazalo da je "Torinski pokrov", u kojem je, prema vjerovanju mnogih hrišćana, sahranjen Isus Hristos, lažan i da potiče iz Srednjeg vijeka.

1990. U crkvi Svetog Vasilija Blaženog, na Crvenom trgu u Moskvi, održana je prva liturgija poslije 73 godine.

1993. Sud u Hamburgu proglasio je Njemca Gintera Parhea krivim zbog ranjavanja nožem jugoslovenske teniserke Monike Seleš, ali je na osnovu toga donio presudu koja je širom svijeta ocijenjena kao skandalozna. Parhe je kažnjen uslovno na dvije godine zatvora.

1997. Britanski premijer Toni Bler susreo se sa liderom Šin Fejna Gerijem Adamsom. To je bio prvi susret britanskog premijera i lidera Sjeverne Irske nakon više od 70 godina.

1997. Britanski supersonični automobil prvi je uspio da na tlu probije zvučni zid, postigavši brzinu od 1.222,7 kilometara na sat.

1998. Nakon sedmodnevnih intenzivnih pregovora i pod prijetnjom vojne intervencije NATO-a, predsjednik SR Jugoslavije Slobodan Milošević prihvatio je dolazak Verifikacione misije OEBS-a, koja će pratiti sprovođenje rezolucije Ujedinjenih nacija o Kosovu od 23. septembra i vazdušnu posmatračku misiju nad Kosovom.

2000. U terorističkom napadu na američki vojni brod u jemenskoj luci Aden poginulo je 17 mornara. SAD su za napad optužile saudijskog državljanina u egzilu Osamu bin Ladena.