Vremeplov - 4.novembar

U svijetu se, na današnji datum, pored ostalog, dogodilo

1307. Švajcarska Konfederacija proglasila nezavisnost od Austrije.

1650. Rođen je engleski kralj Vilijam III Oranski, koji je tokom vladavine od 1689. do 1702. učvrstio kraljevsku vlast, a pobjedom nad katoličkim kraljem Džejmsom II 1690. ponovo uspostavio vlast u Irskoj. Po njemu je kasnije nazvan protestantski pokret oranžista koji svečanim marševima u Irskoj obilježava datum te pobjede izazivajući proteste irskih katolika.

1814. Proglašen je norveški ustav, kojim je ta zemlja postala nezavisna Kraljevina Norveška, vezana za Švedsku personalnom unijom.

1847. Umro njemački kompozitor i dirigent Feliks Mendelson, osnivač konzervatorijuma u Lajpcigu, istaknuti predstavnik muzičkog romantizma.

1890. U Londonu otvorena prva linija podzemne električne željeznice u svijetu.

1916. Rođen Volter Kronkajt, legendarni američki novinar, TV reporter i urednik na CNN-u.

1922. Britanski arheolog Hauard Karter otkrio grobnicu egipatskog faraona iz osamnaeste dinastije, Tutankamona. Njegov grob pronađen je u Dolini Kraljeva, a u grobu je nađen i veliki broj raznih dragocjenosti, koje se sada nalaze u muzeju u Kairu.

1924. U Kaliforniji legalizovan boks koji je bio zabranjen deset godina ranije.

1931. Društvo naroda optužilo je Japan zbog agresije na Mandžuriju. Zbog osude svjetske javnosti, Japan je napustio Društvo naroda u martu 1933.

1939. Na predlog predsjednika Frenklina Ruzvelta, američki Kongres je donio zakon "Plati i nosi" (Cash and Carry) o prodaji ratnog materijala. U martu 1941. izglasan je Zakon o zajmu i najmu, sa još većim povlasticama zemljama koje su se borile protiv fašizma u Evropi.

1942. Završena bitka kod El Alamejna u II svjetskom ratu, u kojoj su Britanaci, pod komandom generala Montgomerija, porazili njemačko-italijanski Afrički korpus generala Romela.

1946. Osnovan UNESCO - Organizacija UN za obrazovanje, nauku i kulturu.

1956. Sovjetske trupe ugušile pobunu u Mađarskoj, a za novog premijera postavljen Janoš Kadar.

1956. Generalna skupština UN usvojila rezoluciju o slanju mirovnih snaga na Bliski istok.

1966. Najteže poplave u istoriji Italije zahvatile su trećinu zemlje. U Firenci je znatno oštećeno kulturno blago, uključujući mnoge freske na zidovima palata i crkava.

1979. Iranski studenti, sljedbenici Ajatolaha Homeinija, zauzeli ambasadu SAD-a u Teheranu gdje su držali 90 talaca. Kriza se nije mogla riješiti diplomatskim putem pa je 24. aprila 1980. godine krenula spasilačka misija, u kojoj je osam američkih vojnika izgubilo život, a nijedan talac nije bio spasen.

1980. Republikanac Ronald Regan izabran je za predsjednika SAD, koji je na položaju ostao dva mandata pošto je dobio i izbore 1984. godine.

1995. U Tel Avivu ubijen izraelski premijer Jicak Rabin, koji je počeo proces pomirenja sa Arapima. Atentat izvršio izraelski ekstremista Jigal Amir.

1998. Nakon kraćeg primirja, na Kosovu obnovljeni sukobi srpskih snaga bezbjednosti i naoružanih grupa kosovskih Albanaca.

2000. U Beogradu izabrana nova vlada SRJ, prva od 1990. u kojoj ne učestvuju članovi SPS Slobodana Miloševića.

2002. Kina i deset država članica ASEAN-a, potpisale ugovor kojim je osnovana najveća bescarinska trgovinska zona na svijetu, sa preko 1,7 milijardi ljudi.

2004. SAD priznale Makedoniji njeno ustavno ime Republika Makedonija.

2004. Umrla je američka glumica Dženet Li, poznata po ulozi u filmu Alfreda Hičkoka "Psiho", za koju je bila nominovana za Oskara.