Vremeplov
- 4.oktobar
U Crnoj Gori i vezano za Crnu
Goru, na današnji dan dogodilo se, pored ostalog, sljedeće:
1879. Pošto nije uspio diplomatskim putem i u skladu sa odlukom Berlinskog kongresa
da dobije Plav i Gusinje, knjaz Nikola je pokušao vojnički da riješi
problem. Pod komandom vojvode Marka Miljanova oko 4000 crnogorskih vojnika
sukobilo se sa nešto više od 2000 plavsko-gusinjskih muslimana i Rugovaca.
Crnogorska vojska je protjerana iz sela Velika, a u selu Novšići Albanci
su crnogorskoj vojsci nanijeli teške gubitke.
1925. U Podgorici održan prvi kongres Crnogorske (federalističke) stranke koja
je u političkom životu bila prisutna još od 1919. godine. Stranački
program se bazirao na ravnopravnosti Crne Gore. Stranka se protivila
centralizmu i unitarizmu i zalagala za federalni oblik državnog uređenja.
Učestvovala na nekoliko parlamentarnih izbora i imala poslanike u jugoslovenskoj
Skupštini, u kojoj je bila bespoštedni kritičar tadašnjeg odnosa režima
prema Crnoj Gori. U vremenu uoči 1941. godine biva potisnuta od komunista.
Separatističko krilo stranke u julu 41. pokušava ostvariti svoju političku
ideju o uspostavljanju nezavisne crnogorske države pozdravljajući ulazak
fašističkog okupatora, postavši njegov glavni oslonac u formiranju kvislinške
vlasti i organizator Petrovdanskog sabora 12. jula. U oktobru 1943.
godine održana je Konferencija stranke na kojoj je objavljen proglas
koji reafirmiše načela programa stranke i odbacuje ideju o nezavisnoj
državi. Zahvaljujući ovakvom stavu, jedan dio članova stranke prišao
je partizanskom pokretu, a dio separatističkog krila stranke bio je likvidiran, dok
je jednom broju prvaka tog krila suđeno poslije rata zbog saradnje s
okupatorom.
2006. Predsjedništvo Demokratske partije socijalista predložilo je da njegov
član i ministar pravde Željko Šturanović bude mandatar nove crnogorske
vlade.
2008. Školski brod Jadran uplovio u luku u Barseloni, gdje
je bio promoter Kongresa Svjetske unije za zaštitu životne sredine,
IUCN.
U svijetu se, pored ostalog, dogodilo:
1209. Njemački kralj Oto IV krunisan za rimsko-njemačkog
cara. Tokom naredne tri godine napao Toskanu, Siciliju i južnu Italiju,
zbog čega ga je papa Inokentije III ekskomunicirao.
1582. Četvrti oktobar označen kao posljednji dan Julijanskog kalendara u Papskoj
državi, Španiji i Portugalu. Gregorijanski kalendar stupio na snagu
narednog dana s datumom 15. oktobar, a ubrzo ga prihvatile gotovo sve
katoličke države. Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca prihvatila taj
kalendar za područje Srbije, Crne Gore i Makedonije 19, odnosno 31.
januara 1919.
1669. Umro holandski slikar Harmens fan Rajn Rembrant, jedan
od najvećih majstora u istoriji slikarstva. Uradio oko 650 uljanih slika,
oko 300 gravira i oko 2.500 crteža.
1830. Belgija postala nezavisna država, izdvojivši se iz Ujedinjenog Kraljevstva
Holandije, osnovanog na Bečkom kongresu 1815.
1865. Pruski kancelar Oto fon Bizmark i francuski car Napoleon
III u Bijaricu postigli sporazum o tome da Pruska preuzme vrhovno vođstvo
u Njemačkoj. Pet godina kasnije izbio francusko-pruski rat u kojem je
Napoleon III zarobljen, a u Francuskoj 4. oktobra 1870. ponovo uspostavljena
republika.
1918. Boris III postao car Bugarske pošto je njegov otac Ferdinand I abdicirao.
1923. zaveo diktaturu u zemlji, a u Drugom svjetskom ratu bio saveznik
nacističke Njemačke.
1933. Rodjena srpska istoričarka i političarka Latinka Perović,
1972. godine smijenjena sa funkcija uz optužbu za anarholiberalizam.
1957. SSSR lansirao u orbitu oko Zemlje prvi veštački satelit, "Sputnjik 1", potom počelo sovjetsko-američko nadmetanje u osvajanju svemira.
1965. Papa Pavle VI postao prvi papa koji je posjetio SAD i koji se obratio narodima
svijeta sa govornice UN u Njujorku, pozivajući ih na uspostavljanje
trajnog i pravednog mira u svijetu.
1970. Od prekomjerne doze droge umrla američka pjevačica Dženis Džoplin, najpoznatija
bijela pjevačica bluza.
1974. Amerikanac Dejvid Kunst postao prvi čovek koji je obišao svijet pešice.
Na putovanje dugo 23.250 kilometara krenuo 20. juna 1970.
1977. Ujedinjene nacije proklamovale Opštu deklaraciju o zaštiti životinja, a
4. oktobar proglašen Svjetskim danom zaštite životinja.
1992. Vlada Mozambika i pobunjenici potpisali mirovni sporazum, čime je okončan
16-godišnji građanski rat u toj afričkoj zemlji.
1993. Predsjednik Rusije Boris Jeljcin upotrijebio tenkove da bi zauzeo zgradu
Parlamenta u koju su se zabarikadirali poslanici po njegovom raspuštanju
21. septembra. Potpredsjednik Rusije Aleksandar Ruckoj i lideri Parlamenta
predali se vojnicima lojalnim Jeljcinu poslije desetočasovnog tenkovskog
napada i pogibije najmanje 300 ljudi.
1999. Komandant ustaškog logora u Jasenovcu u Drugom svjetskom
ratu Dinko Šakić osuđen u Zagrebu na 20 godina zatvora.
2000. Ustavni sud Jugoslavije poništio predsjedničke izbore održane 24. septembra,
na kojima je kandidat opozicije Vojislav Koštunica pobijedio kandidata
ljevice i dotadašnjeg predsjednika Slobodana Miloševića. Na poziv Demokratske
opozicije Srbije da se zbog toga 5. oktobra okupe na protestu isped
Savezne skupštine, građani iz Srbije krenuli prema Beogradu probijajući
policijske blokade na putevima.
2001. Ruski avion "Tupoljev 154" koji je iz Izraela letio za Moskvu pao u Crno more pogođen raketom koju je greškom
ispalila ukrajinska vojska na vojnoj vježbi. Poginulo 78 putnika i članova
posade.
|
