Vremeplov - 8.oktobar

U Crnoj Gori i vezano za Crnu Goru, na današnji dan dogodilo se, pored ostalog, sljedeće:

1862. Na intervenciju Rusije završen je crnogorsko turski rat koji je započeo u aprilu, kao pomoć Crne Gore hercegovačkim ustanicima. Turci su napali Crnu Goru sa oko 55 hiljada vojnika, a crnogorska vojska je tada imala svega 15 hiljada vojnika.

1912. Crna Gora objavila rat Turskoj i istog dana napala položaje Turaka kod Skadra, čime je počeo Prvi balkanski rat. Poslije krvavih borbi - u kojima su gubici zaraćenih strana dostigli bezmalo 300.000 ljudi - Srbija, Crna Gora, Grčka i Bugarska su u maju 1913. srušile tursku vlast na Balkanu i protjerale Turke iz Evrope.

2006. Volonteri NVO „Most", uglavnom maturanti žabljačke gimnazije, izvadili su nekoliko stotina kilograma krompira, šargarepe, cvekle i luka, te ubrali kupus sa prve eko-njive koju su u maju sami zasijali u selu Podgora. Kao nagradu za šestomjesečni trud u okviru kampanje „Zeleno je in", povrće koje su sami proizveli, podijeliće i ponijeti svojim kućama.

2008. Skupština Crne Gore je većinom glasova usvojila Zakon o upotrebi jedinica Vojske Crne Gore u međunarodnim snagama i učešću u mirovnim misijama i drugim aktivnostima u inostranstvu. Zakon će značiti signal međunarodnoj zajednici da je naša država opredijeljena za mir u svijetu, smatra vladajuća koalicija, dok je iz opozicionih klupa poručeno da ovim aktom vlast ima za cilj da uvede Crnu Goru u NATO.

U svijetu se, pored ostalog, dogodilo:

1810. Rođen Džejms Vilijem Maršal, čije je otkriće zlatnog rudnika u Kaliforniji pokrenulo "zlatnu groznicu" 1849.

1856. Velika Britanija počela "drugi opijumski rat" protiv Kine, u kojem joj se pridružila i Francuska. Kada su 1857. anglo-francuske trupe zauzele Kanton, Kina kapitulirala i potpisala mir u Tjencinu.

1858. Rođen Mihailo Pupin, srpski pronalazač, fizičar i elektrotehničar, koji je živio i radio u Americi, gdje je bio profesor na Kolumbija univerzitetu u Njujorku. Njegovi pronalasci omogućili su prenos telefonskih razgovora na velike daljine, a poznati su mu i otkriće sekundarne radijacije rendgenovih zraka, otkriće elektromagnetnih detektora, podešavanje rezonantnih kola u radio tehnici i druga. Odlikovan je Edisonovom medaljom 1920. i Pulicerovom nagradom 1924. godine.

1864. Rođen je Alkibijad Nuša, srpski pisac i komediograf, poznat kao Branislav Nušić. Brilijantno je slikao srpsku provinciju pod dinastijom Obrenovića i Beograd s početka 19. v. i između dva svjetska rata. Osuđivan je zbog oštre kritike negativnih pojava i ismijavanja svijeta u kom je živio.

1871. U Čikagu izbio veliki požar koji je, prema legendi, počeo u jednoj štali kada je krava ritajući se oborila kerozinsku lampu na gomilu slame i strugotine. U požaru koji je trajao tri dana poginulo oko 300 osoba, a oko 90.000 ostalo bez svojih kuća.

1895. Rođen argentinski državnik Huan Domingo Peron, predsjednik od 1946. do 1955, kada je oboren u vojnom udaru. Poslije 17 godina egzila, trijumfalno se vratio u Argentinu 1972, a 1973. ponovo izabran za predsjednika. Umro 1974, a predsjednik Argentine postala njegova supruga Izabela.

1941. Rođen Džesi Džekson, baptisticki svještenik, borac za ljudska prava crnaca, jedno vrijeme saradnik Martina Lutera kinga.

1953. Velika Britanija i SAD povukle svoje trupe iz Slobodne zone Trsta i predale Italiji civilnu upravu u zoni "A". To je izazvalo krizu u jugoslovensko-italijanskim odnosima, koja je riješena Londonskim sporazumom 5. oktobra 1955.

1954. Vojne snage Sjevernog Vijetnama ušle u glavni grad Hanoj.

1967. Umro britanski državnik Klement Ričard Atli, laburistički premijer od 1945. do 1951. Njegova vlada sprovela niz socijalnih reformi u poslijeratnoj Britaniji i priznala nezavisnost Indije 1947. i Burme 1948.

1970. Nobelovu nagradu za književnost dobio ruski pisac Aleksandar Solženjicin.

1991. Poslije isteka tromjesečnog brionskog moratorijuma, Slovenija i Hrvatska potvrdile svoju samostalnost i nezavisnost od SFRJ.

1992. Umro Vili Brant, kancelar Zapadne Njemačke od 1969. do 1974, kada je podnio ostavku jer je otkriveno da je njegov blizak saradnik istočnonjemački špijun. Vodio politiku popuštanja i doprinio političkoj stabilizaciji u Evropi, a u istoriji evropskih naroda ostaće zapamćen i kao njemački državnik koji se 1970. poklonio žrtvama nacizma u Varšavi. Dobitnik Nobelove nagrade za mir 1971.

1993. Ujedinjene nacije ukinule sankcije Južnoj Africi, uvedene 1960. zbog politike aparthejda koju su sprovodile tadašnje vlasti.

1998. Savjet NATO usvojio detaljan operativni plan za vazdušne udare u fazama na Kosovu. Predsjedniku Jugoslavije Slobodanu Miloševiću dat rok od 24 sata da ispuni zahtjeve iz rezolucije Ujedinjenih nacija, a Vlada Srbije donijela Uredbu o posebnim mjerama u uslovima oružanih prijetnji NATO.

2003. Glumac Arnold Švarceneger, porijeklom Austrijanac, izabran za guvernera Kalifornije, kao kandidat Republikanske stranke.

2005. Zemljotres u Indiji i Pakistanu odnio oko 90 hiljada života.